# Vulgate genesis, first ~10000 words # Last edited on 1999-07-26 22:13:07 by stolfi in principio creavit deus caelum et terram terra autem erat inanis et vacua et tenebrae super faciem abyssi et spiritus dei ferebatur super aquas dixitque deus fiat lux et facta est lux et vidit deus lucem quod esset bona et divisit lucem ac tenebras appellavitque lucem diem et tenebras noctem factumque est vespere et mane dies unus dixit quoque deus fiat firmamentum in medio aquarum et dividat aquas ab aquis et fecit deus firmamentum divisitque aquas quae erant sub firmamento ab his quae erant super firmamentum et factum est ita vocavitque deus firmamentum caelum et factum est vespere et mane dies secundus dixit vero deus congregentur aquae quae sub caelo sunt in locum unum et appareat arida factumque est ita et vocavit deus aridam terram congregationesque aquarum appellavit maria et vidit deus quod esset bonum et ait germinet terra herbam virentem et facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum cuius semen in semet ipso sit super terram et factum est ita et protulit terra herbam virentem et adferentem semen iuxta genus suum lignumque faciens fructum et habens unumquodque sementem secundum speciem suam et vidit deus quod esset bonum factumque est vespere et mane dies tertius dixit autem deus fiant luminaria in firmamento caeli ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos ut luceant in firmamento caeli et inluminent terram et factum est ita fecitque deus duo magna luminaria luminare maius ut praeesset diei et luminare minus ut praeesset nocti et stellas et posuit eas in firmamento caeli ut lucerent super terram et praeessent diei ac nocti et dividerent lucem ac tenebras et vidit deus quod esset bonum et factum est vespere et mane dies quartus dixit etiam deus producant aquae reptile animae viventis et volatile super terram sub firmamento caeli creavitque deus cete grandia et omnem animam viventem atque motabilem quam produxerant aquae in species suas et omne volatile secundum genus suum et vidit deus quod esset bonum benedixitque eis dicens crescite et multiplicamini et replete aquas maris avesque multiplicentur super terram et factum est vespere et mane dies quintus dixit quoque deus producat terra animam viventem in genere suo iumenta et reptilia et bestias terrae secundum species suas factumque est ita et fecit deus bestias terrae iuxta species suas et iumenta et omne reptile terrae in genere suo et vidit deus quod esset bonum et ait faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram et praesit piscibus maris et volatilibus caeli et bestiis universaeque terrae omnique reptili quod movetur in terra et creavit deus hominem ad imaginem suam ad imaginem dei creavit illum masculum et feminam creavit eos benedixitque illis deus et ait crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus quae moventur super terram dixitque deus ecce dedi vobis omnem herbam adferentem semen super terram et universa ligna quae habent in semet ipsis sementem generis sui ut sint vobis in escam et cunctis animantibus terrae omnique volucri caeli et universis quae moventur in terra et in quibus est anima vivens ut habeant ad vescendum et factum est ita viditque deus cuncta quae fecit et erant valde bona et factum est vespere et mane dies sextus igitur perfecti sunt caeli et terra et omnis ornatus eorum conplevitque deus die septimo opus suum quod fecerat et requievit die septimo ab universo opere quod patrarat et benedixit diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit deus ut faceret istae generationes caeli et terrae quando creatae sunt in die quo fecit dominus deus caelum et terram et omne virgultum agri antequam oreretur in terra omnemque herbam regionis priusquam germinaret non enim pluerat dominus deus super terram et homo non erat qui operaretur terram sed fons ascendebat e terra inrigans universam superficiem terrae formavit igitur dominus deus hominem de limo terrae et inspiravit in faciem eius spiraculum vitae et factus est homo in animam viventem plantaverat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio in quo posuit hominem quem formaverat produxitque dominus deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave lignum etiam vitae in medio paradisi lignumque scientiae boni et mali et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad inrigandum paradisum qui inde dividitur in quattuor capita nomen uni phison ipse est qui circuit omnem terram evilat ubi nascitur aurum et aurum terrae illius optimum est ibique invenitur bdellium et lapis onychinus et nomen fluvio secundo geon ipse est qui circuit omnem terram aethiopiae nomen vero fluminis tertii tigris ipse vadit contra assyrios fluvius autem quartus ipse est eufrates tulit ergo dominus deus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis ut operaretur et custodiret illum praecepitque ei dicens ex omni ligno paradisi comede de ligno autem scientiae boni et mali ne comedas in quocumque enim die comederis ex eo morte morieris dixit quoque dominus deus non est bonum esse hominem solum faciamus ei adiutorium similem sui formatis igitur dominus deus de humo cunctis animantibus terrae et universis volatilibus caeli adduxit ea ad adam ut videret quid vocaret ea omne enim quod vocavit adam animae viventis ipsum est nomen eius appellavitque adam nominibus suis cuncta animantia et universa volatilia caeli et omnes bestias terrae adam vero non inveniebatur adiutor similis eius inmisit ergo dominus deus soporem in adam cumque obdormisset tulit unam de costis eius et replevit carnem pro ea et aedificavit dominus deus costam quam tulerat de adam in mulierem et adduxit eam ad adam dixitque adam hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea haec vocabitur virago quoniam de viro sumpta est quam ob rem relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una erant autem uterque nudi adam scilicet et uxor eius et non erubescebant sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terrae quae fecerat dominus deus qui dixit ad mulierem cur praecepit vobis deus ut non comederetis de omni ligno paradisi cui respondit mulier de fructu lignorum quae sunt in paradiso vescemur de fructu vero ligni quod est in medio paradisi praecepit nobis deus ne comederemus et ne tangeremus illud ne forte moriamur dixit autem serpens ad mulierem nequaquam morte moriemini scit enim deus quod in quocumque die comederitis ex eo aperientur oculi vestri et eritis sicut dii scientes bonum et malum vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile et tulit de fructu illius et comedit deditque viro suo qui comedit et aperti sunt oculi amborum cumque cognovissent esse se nudos consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata et cum audissent vocem domini dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem abscondit se adam et uxor eius a facie domini dei in medio ligni paradisi vocavitque dominus deus adam et dixit ei ubi es qui ait vocem tuam audivi in paradiso et timui eo quod nudus essem et abscondi me cui dixit quis enim indicavit tibi quod nudus esses nisi quod ex ligno de quo tibi praeceperam ne comederes comedisti dixitque adam mulier quam dedisti sociam mihi dedit mihi de ligno et comedi et dixit dominus deus ad mulierem quare hoc fecisti quae respondit serpens decepit me et comedi et ait dominus deus ad serpentem quia fecisti hoc maledictus es inter omnia animantia et bestias terrae super pectus tuum gradieris et terram comedes cunctis diebus vitae tuae inimicitias ponam inter te et mulierem et semen tuum et semen illius ipsa conteret caput tuum et tu insidiaberis calcaneo eius mulieri quoque dixit multiplicabo aerumnas tuas et conceptus tuos in dolore paries filios et sub viri potestate eris et ipse dominabitur tui ad adam vero dixit quia audisti vocem uxoris tuae et comedisti de ligno ex quo praeceperam tibi ne comederes maledicta terra in opere tuo in laboribus comedes eam cunctis diebus vitae tuae spinas et tribulos germinabit tibi et comedes herbas terrae in sudore vultus tui vesceris pane donec revertaris in terram de qua sumptus es quia pulvis es et in pulverem reverteris et vocavit adam nomen uxoris suae hava eo quod mater esset cunctorum viventium fecit quoque dominus deus adam et uxori eius tunicas pellicias et induit eos et ait ecce adam factus est quasi unus ex nobis sciens bonum et malum nunc ergo ne forte mittat manum suam et sumat etiam de ligno vitae et comedat et vivat in aeternum emisit eum dominus deus de paradiso voluptatis ut operaretur terram de qua sumptus est eiecitque adam et conlocavit ante paradisum voluptatis cherubin et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vitae adam vero cognovit havam uxorem suam quae concepit et peperit cain dicens possedi hominem per dominum rursusque peperit fratrem eius abel fuit autem abel pastor ovium et cain agricola factum est autem post multos dies ut offerret cain de fructibus terrae munera domino abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui et de adipibus eorum et respexit dominus ad abel et ad munera eius ad cain vero et ad munera illius non respexit iratusque est cain vehementer et concidit vultus eius dixitque dominus ad eum quare maestus es et cur concidit facies tua nonne si bene egeris recipies sin autem male statim in foribus peccatum aderit sed sub te erit appetitus eius et tu dominaberis illius dixitque cain ad abel fratrem suum egrediamur foras cumque essent in agro consurrexit cain adversus abel fratrem suum et interfecit eum et ait dominus ad cain ubi est abel frater tuus qui respondit nescio num custos fratris mei sum dixitque ad eum quid fecisti vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra nunc igitur maledictus eris super terram quae aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua cum operatus fueris eam non dabit tibi fructus suos vagus et profugus eris super terram dixitque cain ad dominum maior est iniquitas mea quam ut veniam merear ecce eicis me hodie a facie terrae et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra omnis igitur qui invenerit me occidet me dixitque ei dominus nequaquam ita fiet sed omnis qui occiderit cain septuplum punietur posuitque dominus cain signum ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum egressusque cain a facie domini habitavit in terra profugus ad orientalem plagam eden cognovit autem cain uxorem suam quae concepit et peperit enoch et aedificavit civitatem vocavitque nomen eius ex nomine filii sui enoch porro enoch genuit irad et irad genuit maviahel et maviahel genuit matusahel et matusahel genuit lamech qui accepit uxores duas nomen uni ada et nomen alteri sella genuitque ada iabel qui fuit pater habitantium in tentoriis atque pastorum et nomen fratris eius iubal ipse fuit pater canentium cithara et organo sella quoque genuit thubalcain qui fuit malleator et faber in cuncta opera aeris et ferri soror vero thubalcain noemma dixitque lamech uxoribus suis adae et sellae audite vocem meam uxores lamech auscultate sermonem meum quoniam occidi virum in vulnus meum et adulescentulum in livorem meum septuplum ultio dabitur de cain de lamech vero septuagies septies cognovit quoque adhuc adam uxorem suam et peperit filium vocavitque nomen eius seth dicens posuit mihi deus semen aliud pro abel quem occidit cain sed et seth natus est filius quem vocavit enos iste coepit invocare nomen domini hic est liber generationis adam in die qua creavit deus hominem ad similitudinem dei fecit illum masculum et feminam creavit eos et benedixit illis et vocavit nomen eorum adam in die qua creati sunt vixit autem adam centum triginta annis et genuit ad similitudinem et imaginem suam vocavitque nomen eius seth et facti sunt dies adam postquam genuit seth octingenti anni genuitque filios et filias et factum est omne tempus quod vixit adam anni nongenti triginta et mortuus est vixit quoque seth centum quinque annos et genuit enos vixitque seth postquam genuit enos octingentis septem annis genuitque filios et filias et facti sunt omnes dies seth nongentorum duodecim annorum et mortuus est vixit vero enos nonaginta annis et genuit cainan post cuius ortum vixit octingentis quindecim annis et genuit filios et filias factique sunt omnes dies enos nongentorum quinque annorum et mortuus est vixit quoque cainan septuaginta annis et genuit malalehel et vixit cainan postquam genuit malalehel octingentos quadraginta annos genuitque filios et filias et facti sunt omnes dies cainan nongenti decem anni et mortuus est vixit autem malalehel sexaginta quinque annos et genuit iared et vixit malalehel postquam genuit iared octingentis triginta annis et genuit filios et filias et facti sunt omnes dies malalehel octingenti nonaginta quinque anni et mortuus est vixitque iared centum sexaginta duobus annis et genuit enoch et vixit iared postquam genuit enoch octingentos annos et genuit filios et filias et facti sunt omnes dies iared nongenti sexaginta duo anni et mortuus est porro enoch vixit sexaginta quinque annis et genuit mathusalam et ambulavit enoch cum deo postquam genuit mathusalam trecentis annis et genuit filios et filias et facti sunt omnes dies enoch trecenti sexaginta quinque anni ambulavitque cum deo et non apparuit quia tulit eum deus vixit quoque mathusalam centum octoginta septem annos et genuit lamech et vixit mathusalam postquam genuit lamech septingentos octoginta duos annos et genuit filios et filias et facti sunt omnes dies mathusalae nongenti sexaginta novem anni et mortuus est vixit autem lamech centum octoginta duobus annis et genuit filium vocavitque nomen eius noe dicens iste consolabitur nos ab operibus et laboribus manuum nostrarum in terra cui maledixit dominus vixitque lamech postquam genuit noe quingentos nonaginta quinque annos et genuit filios et filias et facti sunt omnes dies lamech septingenti septuaginta septem anni et mortuus est noe vero cum quingentorum esset annorum genuit sem et ham et iafeth cumque coepissent homines multiplicari super terram et filias procreassent videntes filii dei filias eorum quod essent pulchrae acceperunt uxores sibi ex omnibus quas elegerant dixitque deus non permanebit spiritus meus in homine in aeternum quia caro est eruntque dies illius centum viginti annorum gigantes autem erant super terram in diebus illis postquam enim ingressi sunt filii dei ad filias hominum illaeque genuerunt isti sunt potentes a saeculo viri famosi videns autem deus quod multa malitia hominum esset in terra et cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore paenituit eum quod hominem fecisset in terra et tactus dolore cordis intrinsecus delebo inquit hominem quem creavi a facie terrae ab homine usque ad animantia a reptili usque ad volucres caeli paenitet enim me fecisse eos noe vero invenit gratiam coram domino hae generationes noe noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis cum deo ambulavit et genuit tres filios sem ham et iafeth corrupta est autem terra coram deo et repleta est iniquitate cumque vidisset deus terram esse corruptam omnis quippe caro corruperat viam suam super terram dixit ad noe finis universae carnis venit coram me repleta est terra iniquitate a facie eorum et ego disperdam eos cum terra fac tibi arcam de lignis levigatis mansiunculas in arca facies et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus et sic facies eam trecentorum cubitorum erit longitudo arcae quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo illius fenestram in arca facies et in cubito consummabis summitatem ostium autem arcae pones ex latere deorsum cenacula et tristega facies in ea ecce ego adducam diluvii aquas super terram ut interficiam omnem carnem in qua spiritus vitae est subter caelum universa quae in terra sunt consumentur ponamque foedus meum tecum et ingredieris arcam tu et filii tui uxor tua et uxores filiorum tuorum tecum et ex cunctis animantibus universae carnis bina induces in arcam ut vivant tecum masculini sexus et feminini de volucribus iuxta genus suum et de iumentis in genere suo et ex omni reptili terrae secundum genus suum bina de omnibus ingredientur tecum ut possint vivere tolles igitur tecum ex omnibus escis quae mandi possunt et conportabis apud te et erunt tam tibi quam illis in cibum fecit ergo noe omnia quae praeceperat illi deus dixitque dominus ad eum ingredere tu et omnis domus tua arcam te enim vidi iustum coram me in generatione hac ex omnibus animantibus mundis tolle septena septena masculum et feminam de animantibus vero non mundis duo duo masculum et feminam sed et de volatilibus caeli septena septena masculum et feminam ut salvetur semen super faciem universae terrae adhuc enim et post dies septem ego pluam super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus et delebo omnem substantiam quam feci de superficie terrae fecit ergo noe omnia quae mandaverat ei dominus eratque sescentorum annorum quando diluvii aquae inundaverunt super terram et ingressus est noe et filii eius uxor eius et uxores filiorum eius cum eo in arcam propter aquas diluvii de animantibus quoque mundis et inmundis et de volucribus et ex omni quod movetur super terram duo et duo ingressa sunt ad noe in arcam masculus et femina sicut praeceperat deus noe cumque transissent septem dies aquae diluvii inundaverunt super terram anno sescentesimo vitae noe mense secundo septimodecimo die mensis rupti sunt omnes fontes abyssi magnae et cataractae caeli apertae sunt et facta est pluvia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus in articulo diei illius ingressus est noe et sem et ham et iafeth filii eius uxor illius et tres uxores filiorum eius cum eis in arcam ipsi et omne animal secundum genus suum universaque iumenta in genus suum et omne quod movetur super terram in genere suo cunctumque volatile secundum genus suum universae aves omnesque volucres ingressae sunt ad noe in arcam bina et bina ex omni carne in qua erat spiritus vitae et quae ingressa sunt masculus et femina ex omni carne introierunt sicut praeceperat ei deus et inclusit eum dominus de foris factumque est diluvium quadraginta diebus super terram et multiplicatae sunt aquae et elevaverunt arcam in sublime a terra vehementer inundaverunt et omnia repleverunt in superficie terrae porro arca ferebatur super aquas et aquae praevaluerunt nimis super terram opertique sunt omnes montes excelsi sub universo caelo quindecim cubitis altior fuit aqua super montes quos operuerat consumptaque est omnis caro quae movebatur super terram volucrum animantium bestiarum omniumque reptilium quae reptant super terram universi homines et cuncta in quibus spiraculum vitae est in terra mortua sunt et delevit omnem substantiam quae erat super terram ab homine usque ad pecus tam reptile quam volucres caeli et deleta sunt de terra remansit autem solus noe et qui cum eo erant in arca obtinueruntque aquae terras centum quinquaginta diebus recordatus autem deus noe cunctarumque animantium et omnium iumentorum quae erant cum eo in arca adduxit spiritum super terram et inminutae sunt aquae et clausi sunt fontes abyssi et cataractae caeli et prohibitae sunt pluviae de caelo reversaeque aquae de terra euntes et redeuntes et coeperunt minui post centum quinquaginta dies requievitque arca mense septimo vicesima septima die mensis super montes armeniae at vero aquae ibant et decrescebant usque ad decimum mensem decimo enim mense prima die mensis apparuerunt cacumina montium cumque transissent quadraginta dies aperiens noe fenestram arcae quam fecerat dimisit corvum qui egrediebatur et revertebatur donec siccarentur aquae super terram emisit quoque columbam post eum ut videret si iam cessassent aquae super faciem terrae quae cum non invenisset ubi requiesceret pes eius reversa est ad eum in arcam aquae enim erant super universam terram extenditque manum et adprehensam intulit in arcam expectatis autem ultra septem diebus aliis rursum dimisit columbam ex arca at illa venit ad eum ad vesperam portans ramum olivae virentibus foliis in ore suo intellexit ergo noe quod cessassent aquae super terram expectavitque nihilominus septem alios dies et emisit columbam quae non est reversa ultra ad eum igitur sescentesimo primo anno primo mense prima die mensis inminutae sunt aquae super terram et aperiens noe tectum arcae aspexit viditque quod exsiccata esset superficies terrae mense secundo septima et vicesima die mensis arefacta est terra locutus est autem deus ad noe dicens egredere de arca tu et uxor tua filii tui et uxores filiorum tuorum tecum cuncta animantia quae sunt apud te ex omni carne tam in volatilibus quam in bestiis et in universis reptilibus quae reptant super terram educ tecum et ingredimini super terram crescite et multiplicamini super eam egressus est ergo noe et filii eius uxor illius et uxores filiorum eius cum eo sed et omnia animantia iumenta et reptilia quae repunt super terram secundum genus suum arcam egressa sunt aedificavit autem noe altare domino et tollens de cunctis pecoribus et volucribus mundis obtulit holocausta super altare odoratusque est dominus odorem suavitatis et ait ad eum nequaquam ultra maledicam terrae propter homines sensus enim et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adulescentia sua non igitur ultra percutiam omnem animantem sicut feci cunctis diebus terrae sementis et messis frigus et aestus aestas et hiemps nox et dies non requiescent benedixitque deus noe et filiis eius et dixit ad eos crescite et multiplicamini et implete terram et terror vester ac tremor sit super cuncta animalia terrae et super omnes volucres caeli cum universis quae moventur in terra omnes pisces maris manui vestrae traditi sunt et omne quod movetur et vivit erit vobis in cibum quasi holera virentia tradidi vobis omnia excepto quod carnem cum sanguine non comedetis sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum bestiarum et de manu hominis de manu viri et fratris eius requiram animam hominis quicumque effuderit humanum sanguinem fundetur sanguis illius ad imaginem quippe dei factus est homo vos autem crescite et multiplicamini et ingredimini super terram et implete eam haec quoque dixit deus ad noe et ad filios eius cum eo ecce ego statuam pactum meum vobiscum et cum semine vestro post vos et ad omnem animam viventem quae est vobiscum tam in volucribus quam in iumentis et pecudibus terrae cunctis quae egressa sunt de arca et universis bestiis terrae statuam pactum meum vobiscum et nequaquam ultra interficietur omnis caro aquis diluvii neque erit deinceps diluvium dissipans terram dixitque deus hoc signum foederis quod do inter me et vos et ad omnem animam viventem quae est vobiscum in generationes sempiternas arcum meum ponam in nubibus et erit signum foederis inter me et inter terram cumque obduxero nubibus caelum apparebit arcus meus in nubibus et recordabor foederis mei vobiscum et cum omni anima vivente quae carnem vegetat et non erunt ultra aquae diluvii ad delendam universam carnem eritque arcus in nubibus et videbo illum et recordabor foederis sempiterni quod pactum est inter deum et inter omnem animam viventem universae carnis quae est super terram dixitque deus noe hoc erit signum foederis quod constitui inter me et inter omnem carnem super terram erant igitur filii noe qui egressi sunt de arca sem ham et iafeth porro ham ipse est pater chanaan tres isti sunt filii noe et ab his disseminatum est omne hominum genus super universam terram coepitque noe vir agricola exercere terram et plantavit vineam bibensque vinum inebriatus est et nudatus in tabernaculo suo quod cum vidisset ham pater chanaan verenda scilicet patris sui esse nuda nuntiavit duobus fratribus suis foras at vero sem et iafeth pallium inposuerunt umeris suis et incedentes retrorsum operuerunt verecunda patris sui faciesque eorum aversae erant et patris virilia non viderunt evigilans autem noe ex vino cum didicisset quae fecerat ei filius suus minor ait maledictus chanaan servus servorum erit fratribus suis dixitque benedictus dominus deus sem sit chanaan servus eius dilatet deus iafeth et habitet in tabernaculis sem sitque chanaan servus eius vixit autem noe post diluvium trecentis quinquaginta annis et impleti sunt omnes dies eius nongentorum quinquaginta annorum et mortuus est hae generationes filiorum noe sem ham iafeth natique sunt eis filii post diluvium filii iafeth gomer magog et madai iavan et thubal et mosoch et thiras porro filii gomer aschenez et rifath et thogorma filii autem iavan elisa et tharsis cetthim et dodanim ab his divisae sunt insulae gentium in regionibus suis unusquisque secundum linguam et familias in nationibus suis filii autem ham chus et mesraim et fut et chanaan filii chus saba et hevila et sabatha et regma et sabathaca filii regma saba et dadan porro chus genuit nemrod ipse coepit esse potens in terra et erat robustus venator coram domino ab hoc exivit proverbium quasi nemrod robustus venator coram domino fuit autem principium regni eius babylon et arach et archad et chalanne in terra sennaar de terra illa egressus est assur et aedificavit nineven et plateas civitatis et chale resen quoque inter nineven et chale haec est civitas magna at vero mesraim genuit ludim et anamim et laabim nepthuim et phetrusim et cesluim de quibus egressi sunt philisthim et capthurim chanaan autem genuit sidonem primogenitum suum ettheum et iebuseum et amorreum gergeseum eveum et araceum sineum et aradium samariten et amatheum et post haec disseminati sunt populi chananeorum factique sunt termini chanaan venientibus a sidone geraram usque gazam donec ingrediaris sodomam et gomorram et adama et seboim usque lesa hii filii ham in cognationibus et linguis et generationibus terrisque et gentibus suis de sem quoque nati sunt patre omnium filiorum eber fratre iafeth maiore filii sem aelam et assur et arfaxad et lud et aram filii aram us et hul et gether et mes at vero arfaxad genuit sala de quo ortus est eber natique sunt eber filii duo nomen uni faleg eo quod in diebus eius divisa sit terra et nomen fratris eius iectan qui iectan genuit helmodad et saleph et asarmoth iare et aduram et uzal decla et ebal et abimahel saba et ophir et evila et iobab omnes isti filii iectan et facta est habitatio eorum de messa pergentibus usque sephar montem orientalem isti filii sem secundum cognationes et linguas et regiones in gentibus suis hae familiae noe iuxta populos et nationes suas ab his divisae sunt gentes in terra post diluvium erat autem terra labii unius et sermonum eorundem cumque proficiscerentur de oriente invenerunt campum in terra sennaar et habitaverunt in eo dixitque alter ad proximum suum venite faciamus lateres et coquamus eos igni habueruntque lateres pro saxis et bitumen pro cemento et dixerunt venite faciamus nobis civitatem et turrem cuius culmen pertingat ad caelum et celebremus nomen nostrum antequam dividamur in universas terras descendit autem dominus ut videret civitatem et turrem quam aedificabant filii adam et dixit ecce unus est populus et unum labium omnibus coeperuntque hoc facere nec desistent a cogitationibus suis donec eas opere conpleant venite igitur descendamus et confundamus ibi linguam eorum ut non audiat unusquisque vocem proximi sui atque ita divisit eos dominus ex illo loco in universas terras et cessaverunt aedificare civitatem et idcirco vocatum est nomen eius babel quia ibi confusum est labium universae terrae et inde dispersit eos dominus super faciem cunctarum regionum hae generationes sem sem centum erat annorum quando genuit arfaxad biennio post diluvium vixitque sem postquam genuit arfaxad quingentos annos et genuit filios et filias porro arfaxad vixit triginta quinque annos et genuit sale vixitque arfaxad postquam genuit sale trecentis tribus annis et genuit filios et filias sale quoque vixit triginta annis et genuit eber vixitque sale postquam genuit eber quadringentis tribus annis et genuit filios et filias vixit autem eber triginta quattuor annis et genuit faleg et vixit eber postquam genuit faleg quadringentis triginta annis et genuit filios et filias vixit quoque faleg triginta annis et genuit reu vixitque faleg postquam genuit reu ducentis novem annis et genuit filios et filias vixit autem reu triginta duobus annis et genuit sarug vixitque reu postquam genuit sarug ducentis septem annis et genuit filios et filias vixit vero sarug triginta annis et genuit nahor vixitque sarug postquam genuit nahor ducentos annos et genuit filios et filias vixit autem nahor viginti novem annis et genuit thare vixitque nahor postquam genuit thare centum decem et novem annos et genuit filios et filias vixitque thare septuaginta annis et genuit abram et nahor et aran hae sunt autem generationes thare thare genuit abram et nahor et aran porro aran genuit loth mortuusque est aran ante thare patrem suum in terra nativitatis suae in ur chaldeorum duxerunt autem abram et nahor uxores nomen autem uxoris abram sarai et nomen uxoris nahor melcha filia aran patris melchae et patris ieschae erat autem sarai sterilis nec habebat liberos tulit itaque thare abram filium suum et loth filium aran filium filii sui et sarai nurum suam uxorem abram filii sui et eduxit eos de ur chaldeorum ut irent in terram chanaan veneruntque usque haran et habitaverunt ibi et facti sunt dies thare ducentorum quinque annorum et mortuus est in haran dixit autem dominus ad abram egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui in terram quam monstrabo tibi faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur universae cognationes terrae egressus est itaque abram sicut praeceperat ei dominus et ivit cum eo loth septuaginta quinque annorum erat abram cum egrederetur de haran tulitque sarai uxorem suam et loth filium fratris sui universamque substantiam quam possederant et animas quas fecerant in haran et egressi sunt ut irent in terram chanaan cumque venissent in eam pertransivit abram terram usque ad locum sychem usque ad convallem inlustrem chananeus autem tunc erat in terra apparuitque dominus abram et dixit ei semini tuo dabo terram hanc qui aedificavit ibi altare domino qui apparuerat ei et inde transgrediens ad montem qui erat contra orientem bethel tetendit ibi tabernaculum suum ab occidente habens bethel et ab oriente ai aedificavit quoque ibi altare domino et invocavit nomen eius perrexitque abram vadens et ultra progrediens ad meridiem facta est autem fames in terra descenditque abram in aegyptum ut peregrinaretur ibi praevaluerat enim fames in terra cumque prope esset ut ingrederetur aegyptum dixit sarai uxori suae novi quod pulchra sis mulier et quod cum viderint te aegyptii dicturi sunt uxor ipsius est et interficient me et te reservabunt dic ergo obsecro te quod soror mea sis ut bene sit mihi propter te et vivat anima mea ob gratiam tui cum itaque ingressus esset abram aegyptum viderunt aegyptii mulierem quod esset pulchra nimis et nuntiaverunt principes pharaoni et laudaverunt eam apud illum et sublata est mulier in domum pharaonis abram vero bene usi sunt propter illam fueruntque ei oves et boves et asini et servi et famulae et asinae et cameli flagellavit autem dominus pharaonem plagis maximis et domum eius propter sarai uxorem abram vocavitque pharao abram et dixit ei quidnam est quod fecisti mihi quare non indicasti quod uxor tua esset quam ob causam dixisti esse sororem tuam ut tollerem eam mihi in uxorem nunc igitur ecce coniux tua accipe eam et vade praecepitque pharao super abram viris et deduxerunt eum et uxorem illius et omnia quae habebat ascendit ergo abram de aegypto ipse et uxor eius et omnia quae habebat et loth cum eo ad australem plagam erat autem dives valde in possessione argenti et auri reversusque est per iter quo venerat a meridie in bethel usque ad locum ubi prius fixerat tabernaculum inter bethel et ai in loco altaris quod fecerat prius et invocavit ibi nomen domini sed et loth qui erat cum abram fuerunt greges ovium et armenta et tabernacula nec poterat eos capere terra ut habitarent simul erat quippe substantia eorum multa et non quibant habitare communiter unde et facta est rixa inter pastores gregum abram et loth eo autem tempore chananeus et ferezeus habitabant in illa terra dixit ergo abram ad loth ne quaeso sit iurgium inter me et te et inter pastores meos et pastores tuos fratres enim sumus ecce universa terra coram te est recede a me obsecro si ad sinistram ieris ego ad dexteram tenebo si tu dexteram elegeris ego ad sinistram pergam elevatis itaque loth oculis vidit omnem circa regionem iordanis quae universa inrigabatur antequam subverteret dominus sodomam et gomorram sicut paradisus domini et sicut aegyptus venientibus in segor elegitque sibi loth regionem circa iordanem et recessit ab oriente divisique sunt alterutrum a fratre suo abram habitavit in terra chanaan loth moratus est in oppidis quae erant circa iordanem et habitavit in sodomis homines autem sodomitae pessimi erant et peccatores coram domino nimis dixitque dominus ad abram postquam divisus est loth ab eo leva oculos tuos et vide a loco in quo nunc es ad aquilonem et ad meridiem ad orientem et ad occidentem omnem terram quam conspicis tibi dabo et semini tuo usque in sempiternum faciamque semen tuum sicut pulverem terrae si quis potest hominum numerare pulverem semen quoque tuum numerare poterit surge et perambula terram in longitudine et in latitudine sua quia tibi daturus sum eam movens igitur abram tabernaculum suum venit et habitavit iuxta convallem mambre quod est in hebron aedificavitque ibi altare domino factum est autem in illo tempore ut amrafel rex sennaar et arioch rex ponti et chodorlahomor rex aelamitarum et thadal rex gentium inirent bellum contra bara regem sodomorum et contra bersa regem gomorrae et contra sennaab regem adamae et contra semeber regem seboim contraque regem balae ipsa est segor omnes hii convenerunt in vallem silvestrem quae nunc est mare salis duodecim enim annis servierant chodorlahomor et tertiodecimo anno recesserunt ab eo igitur anno quartodecimo venit chodorlahomor et reges qui erant cum eo percusseruntque rafaim in astharothcarnaim et zuzim cum eis et emim in savecariathaim et chorreos in montibus seir usque ad campestria pharan quae est in solitudine reversique sunt et venerunt ad fontem mesfat ipsa est cades et percusserunt omnem regionem amalechitarum et amorreum qui habitabat in asasonthamar et egressi sunt rex sodomorum et rex gomorrae rexque adamae et rex seboim necnon et rex balae quae est segor et direxerunt contra eos aciem in valle silvestri scilicet adversum chodorlahomor regem aelamitarum et thadal regem gentium et amrafel regem sennaar et arioch regem ponti quattuor reges adversus quinque vallis autem silvestris habebat puteos multos bituminis itaque rex sodomorum et gomorrae terga verterunt cecideruntque ibi et qui remanserant fugerunt ad montem tulerunt autem omnem substantiam sodomorum et gomorrae et universa quae ad cibum pertinent et abierunt necnon et loth et substantiam eius filium fratris abram qui habitabat in sodomis et ecce unus qui evaserat nuntiavit abram hebraeo qui habitabat in convalle mambre amorrei fratris eschol et fratris aner hii enim pepigerant foedus cum abram quod cum audisset abram captum videlicet loth fratrem suum numeravit expeditos vernaculos suos trecentos decem et octo et persecutus est eos usque dan et divisis sociis inruit super eos nocte percussitque eos et persecutus est usque hoba quae est ad levam damasci reduxitque omnem substantiam et loth fratrem suum cum substantia illius mulieres quoque et populum egressus est autem rex sodomorum in occursum eius postquam reversus est a caede chodorlahomor et regum qui cum eo erant in valle save quae est vallis regis at vero melchisedech rex salem proferens panem et vinum erat enim sacerdos dei altissimi benedixit ei et ait benedictus abram deo excelso qui creavit caelum et terram et benedictus deus excelsus quo protegente hostes in manibus tuis sunt et dedit ei decimas ex omnibus dixit autem rex sodomorum ad abram da mihi animas cetera tolle tibi qui respondit ei levo manum meam ad dominum deum excelsum possessorem caeli et terrae quod a filo subteminis usque ad corrigiam caligae non accipiam ex omnibus quae tua sunt ne dicas ego ditavi abram exceptis his quae comederunt iuvenes et partibus virorum qui venerunt mecum aner eschol et mambre isti accipient partes suas his itaque transactis factus est sermo domini ad abram per visionem dicens noli timere abram ego protector tuus sum et merces tua magna nimis dixitque abram domine deus quid dabis mihi ego vadam absque liberis et filius procuratoris domus meae iste damascus eliezer addiditque abram mihi autem non dedisti semen et ecce vernaculus meus heres meus erit statimque sermo domini factus est ad eum dicens non erit hic heres tuus sed qui egredietur de utero tuo ipsum habebis heredem eduxitque eum foras et ait illi suspice caelum et numera stellas si potes et dixit ei sic erit semen tuum credidit domino et reputatum est ei ad iustitiam dixitque ad eum ego dominus qui eduxi te de ur chaldeorum ut darem tibi terram istam et possideres eam at ille ait domine deus unde scire possum quod possessurus sim eam respondens dominus sume inquit mihi vaccam triennem et capram trimam et arietem annorum trium turturem quoque et columbam qui tollens universa haec divisit per medium et utrasque partes contra se altrinsecus posuit aves autem non divisit descenderuntque volucres super cadavera et abigebat eas abram cumque sol occumberet sopor inruit super abram et horror magnus et tenebrosus invasit eum dictumque est ad eum scito praenoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua et subicient eos servituti et adfligent quadringentis annis verumtamen gentem cui servituri sunt ego iudicabo et post haec egredientur cum magna substantia tu autem ibis ad patres tuos in pace sepultus in senectute bona generatione autem quarta revertentur huc necdum enim conpletae sunt iniquitates amorreorum usque ad praesens tempus cum ergo occubuisset sol facta est caligo tenebrosa et apparuit clibanus fumans et lampas ignis transiens inter divisiones illas in die illo pepigit dominus cum abram foedus dicens semini tuo dabo terram hanc a fluvio aegypti usque ad fluvium magnum flumen eufraten cineos et cenezeos et cedmoneos et hettheos et ferezeos rafaim quoque et amorreos et chananeos et gergeseos et iebuseos igitur sarai uxor abram non genuerat liberos sed habens ancillam aegyptiam nomine agar dixit marito suo ecce conclusit me dominus ne parerem ingredere ad ancillam meam si forte saltem ex illa suscipiam filios cumque ille adquiesceret deprecanti tulit agar aegyptiam ancillam suam post annos decem quam habitare coeperant in terra chanaan et dedit eam viro suo uxorem qui ingressus est ad eam at illa concepisse se videns despexit dominam suam dixitque sarai ad abram inique agis contra me ego dedi ancillam meam in sinum tuum quae videns quod conceperit despectui me habet iudicet dominus inter me et te cui respondens abram ecce ait ancilla tua in manu tua est utere ea ut libet adfligente igitur eam sarai fugam iniit cumque invenisset illam angelus domini iuxta fontem aquae in solitudine qui est in via sur dixit ad eam agar ancilla sarai unde venis et quo vadis quae respondit a facie sarai dominae meae ego fugio dixitque ei angelus domini revertere ad dominam tuam et humiliare sub manibus ipsius et rursum multiplicans inquit multiplicabo semen tuum et non numerabitur prae multitudine ac deinceps ecce ait concepisti et paries filium vocabisque nomen eius ismahel eo quod audierit dominus adflictionem tuam hic erit ferus homo manus eius contra omnes et manus omnium contra eum et e regione universorum fratrum suorum figet tabernacula vocavit autem nomen domini qui loquebatur ad eam tu deus qui vidisti me dixit enim profecto hic vidi posteriora videntis me propterea appellavit puteum illum puteum viventis et videntis me ipse est inter cades et barad peperitque abrae filium qui vocavit nomen eius ismahel octoginta et sex annorum erat quando peperit ei agar ismahelem postquam vero nonaginta et novem annorum esse coeperat apparuit ei dominus dixitque ad eum ego deus omnipotens ambula coram me et esto perfectus ponamque foedus meum inter me et te et multiplicabo te vehementer nimis cecidit abram pronus in faciem dixitque ei deus ego sum et pactum meum tecum erisque pater multarum gentium nec ultra vocabitur nomen tuum abram sed appellaberis abraham quia patrem multarum gentium constitui te faciamque te crescere vehementissime et ponam in gentibus regesque ex te egredientur et statuam pactum meum inter me et te et inter semen tuum post te in generationibus suis foedere sempiterno ut sim deus tuus et seminis tui post te daboque tibi et semini tuo terram peregrinationis tuae omnem terram chanaan in possessionem aeternam eroque deus eorum dixit iterum deus ad abraham et tu ergo custodies pactum meum et semen tuum post te in generationibus suis hoc est pactum quod observabitis inter me et vos et semen tuum post te circumcidetur ex vobis omne masculinum et circumcidetis carnem praeputii vestri ut sit in signum foederis inter me et vos infans octo dierum circumcidetur in vobis omne masculinum in generationibus vestris tam vernaculus quam empticius circumcidetur et quicumque non fuerit de stirpe vestra eritque pactum meum in carne vestra in foedus aeternum masculus cuius praeputii caro circumcisa non fuerit delebitur anima illa de populo suo quia pactum meum irritum fecit dixit quoque deus ad abraham sarai uxorem tuam non vocabis sarai sed sarram et benedicam ei et ex illa dabo tibi filium cui benedicturus sum eritque in nationes et reges populorum orientur ex eo cecidit abraham in faciem et risit dicens in corde suo putasne centenario nascetur filius et sarra nonagenaria pariet dixitque ad deum utinam ismahel vivat coram te et ait deus ad abraham sarra uxor tua pariet tibi filium vocabisque nomen eius isaac et constituam pactum meum illi in foedus sempiternum et semini eius post eum super ismahel quoque exaudivi te ecce benedicam ei et augebo et multiplicabo eum valde duodecim duces generabit et faciam illum in gentem magnam pactum vero meum statuam ad isaac quem pariet tibi sarra tempore isto in anno altero cumque finitus esset sermo loquentis cum eo ascendit deus ab abraham tulit autem abraham ismahelem filium suum et omnes vernaculos domus suae universosque quos emerat cunctos mares ex omnibus viris domus suae et circumcidit carnem praeputii eorum statim in ipsa die sicut praeceperat ei deus nonaginta novem erat annorum quando circumcidit carnem praeputii sui et ismahel filius eius tredecim annos impleverat tempore circumcisionis suae eadem die circumcisus est abraham et ismahel filius eius et omnes viri domus illius tam vernaculi quam empticii et alienigenae pariter circumcisi sunt apparuit autem ei dominus in convalle mambre sedenti in ostio tabernaculi sui in ipso fervore diei cumque elevasset oculos apparuerunt ei tres viri stantes propter eum quos cum vidisset cucurrit in occursum eorum de ostio tabernaculi et adoravit in terra et dixit domine si inveni gratiam in oculis tuis ne transeas servum tuum sed adferam pauxillum aquae et lavate pedes vestros et requiescite sub arbore ponam buccellam panis et confortate cor vestrum postea transibitis idcirco enim declinastis ad servum vestrum qui dixerunt fac ut locutus es festinavit abraham in tabernaculum ad sarram dixitque ei adcelera tria sata similae commisce et fac subcinericios panes ipse vero ad armentum cucurrit et tulit inde vitulum tenerrimum et optimum deditque puero qui festinavit et coxit illum tulit quoque butyrum et lac et vitulum quem coxerat et posuit coram eis ipse vero stabat iuxta eos sub arbore cumque comedissent dixerunt ad eum ubi est sarra uxor tua ille respondit ecce in tabernaculo est cui dixit revertens veniam ad te tempore isto vita comite et habebit filium sarra uxor tua quo audito sarra risit post ostium tabernaculi erant autem ambo senes provectaeque aetatis et desierant sarrae fieri muliebria quae risit occulte dicens postquam consenui et dominus meus vetulus est voluptati operam dabo dixit autem dominus ad abraham quare risit sarra dicens num vere paritura sum anus numquid deo est quicquam difficile iuxta condictum revertar ad te hoc eodem tempore vita comite et habebit sarra filium negavit sarra dicens non risi timore perterrita dominus autem non est inquit ita sed risisti cum ergo surrexissent inde viri direxerunt oculos suos contra sodomam et abraham simul gradiebatur deducens eos dixitque dominus num celare potero abraham quae gesturus sum cum futurus sit in gentem magnam ac robustissimam et benedicendae sint in illo omnes nationes terrae scio enim quod praecepturus sit filiis suis et domui suae post se ut custodiant viam domini et faciant iustitiam et iudicium ut adducat dominus propter abraham omnia quae locutus est ad eum dixit itaque dominus clamor sodomorum et gomorrae multiplicatus est et peccatum earum adgravatum est nimis descendam et videbo utrum clamorem qui venit ad me opere conpleverint an non est ita ut sciam converteruntque se inde et abierunt sodomam abraham vero adhuc stabat coram domino et adpropinquans ait numquid perdes iustum cum impio si fuerint quinquaginta iusti in civitate peribunt simul et non parces loco illi propter quinquaginta iustos si fuerint in eo absit a te ut rem hanc facias et occidas iustum cum impio fiatque iustus sicut impius non est hoc tuum qui iudicas omnem terram nequaquam facies iudicium dixitque dominus ad eum si invenero sodomis quinquaginta iustos in medio civitatis dimittam omni loco propter eos respondens abraham ait quia semel coepi loquar ad dominum meum cum sim pulvis et cinis quid si minus quinquaginta iustis quinque fuerint delebis propter quinque universam urbem et ait non delebo si invenero ibi quadraginta quinque rursumque locutus est ad eum sin autem quadraginta inventi fuerint quid facies ait non percutiam propter quadraginta ne quaeso inquit indigneris domine si loquar quid si inventi fuerint ibi triginta respondit non faciam si invenero ibi triginta quia semel ait coepi loquar ad dominum meum quid si inventi fuerint ibi viginti dixit non interficiam propter viginti obsecro inquit ne irascaris domine si loquar adhuc semel quid si inventi fuerint ibi decem dixit non delebo propter decem abiit dominus postquam cessavit loqui ad abraham et ille reversus est in locum suum veneruntque duo angeli sodomam vespere sedente loth in foribus civitatis qui cum vidisset surrexit et ivit obviam eis adoravitque pronus in terra et dixit obsecro domini declinate in domum pueri vestri et manete ibi lavate pedes vestros et mane proficiscimini in viam vestram qui dixerunt minime sed in platea manebimus conpulit illos oppido ut deverterent ad eum ingressisque domum illius fecit convivium coxit azyma et comederunt prius autem quam irent cubitum viri civitatis vallaverunt domum a puero usque ad senem omnis populus simul vocaveruntque loth et dixerunt ei ubi sunt viri qui introierunt ad te nocte educ illos huc ut cognoscamus eos egressus ad eos loth post tergum adcludens ostium ait nolite quaeso fratres mei nolite malum hoc facere habeo duas filias quae necdum cognoverunt virum educam eas ad vos et abutimini eis sicut placuerit vobis dummodo viris istis nihil faciatis mali quia ingressi sunt sub umbraculum tegminis mei at illi dixerunt recede illuc et rursus ingressus es inquiunt ut advena numquid ut iudices te ergo ipsum magis quam hos adfligemus vimque faciebant loth vehementissime iam prope erat ut refringerent fores et ecce miserunt manum viri et introduxerunt ad se loth cluseruntque ostium et eos qui erant foris percusserunt caecitate a minimo usque ad maximum ita ut ostium invenire non possent dixerunt autem ad loth habes hic tuorum quempiam generum aut filios aut filias omnes qui tui sunt educ de urbe hac delebimus enim locum istum eo quod increverit clamor eorum coram domino qui misit nos ut perdamus illos egressus itaque loth locutus est ad generos suos qui accepturi erant filias eius et dixit surgite egredimini de loco isto quia delebit dominus civitatem hanc et visus est eis quasi ludens loqui cumque esset mane cogebant eum angeli dicentes surge et tolle uxorem tuam et duas filias quas habes ne et tu pariter pereas in scelere civitatis dissimulante illo adprehenderunt manum eius et manum uxoris ac duarum filiarum eius eo quod parceret dominus illi et eduxerunt eum posueruntque extra civitatem ibi locutus est ad eum salva animam tuam noli respicere post tergum nec stes in omni circa regione sed in monte salvum te fac ne et tu simul pereas dixitque loth ad eos quaeso domine mi quia invenit servus tuus gratiam coram te et magnificasti misericordiam tuam quam fecisti mecum ut salvares animam meam nec possum in monte salvari ne forte adprehendat me malum et moriar est civitas haec iuxta ad quam possum fugere parva et salvabor in ea numquid non modica est et vivet anima mea dixitque ad eum ecce etiam in hoc suscepi preces tuas ut non subvertam urbem pro qua locutus es festina et salvare ibi quia non potero facere quicquam donec ingrediaris illuc idcirco vocatum est nomen urbis illius segor sol egressus est super terram et loth ingressus est in segor igitur dominus pluit super sodomam et gomorram sulphur et ignem a domino de caelo et subvertit civitates has et omnem circa regionem universos habitatores urbium et cuncta terrae virentia respiciensque uxor eius post se versa est in statuam salis abraham autem consurgens mane ubi steterat prius cum domino intuitus est sodomam et gomorram et universam terram regionis illius viditque ascendentem favillam de terra quasi fornacis fumum cum enim subverteret deus civitates regionis illius recordatus est abrahae et liberavit loth de subversione urbium in quibus habitaverat ascenditque loth de segor et mansit in monte duae quoque filiae eius cum eo timuerat enim manere in segor et mansit in spelunca ipse et duae filiae eius dixitque maior ad minorem pater noster senex est et nullus virorum remansit in terra qui possit ingredi ad nos iuxta morem universae terrae veni inebriemus eum vino dormiamusque cum eo ut servare possimus ex patre nostro semen dederunt itaque patri suo bibere vinum nocte illa et ingressa est maior dormivitque cum patre at ille non sensit nec quando accubuit filia nec quando surrexit altera quoque die dixit maior ad minorem ecce dormivi heri cum patre meo demus ei bibere vinum etiam hac nocte et dormies cum eo ut salvemus semen de patre nostro dederunt et illa nocte patri vinum ingressaque minor filia dormivit cum eo et nec tunc quidem sensit quando concubuerit vel quando illa surrexerit conceperunt ergo duae filiae loth de patre suo peperitque maior filium et vocavit nomen eius moab ipse est pater moabitarum usque in praesentem diem minor quoque peperit filium et vocavit nomen eius ammon id est filius populi mei ipse est pater ammanitarum usque hodie profectus inde abraham in terram australem habitavit inter cades et sur et peregrinatus est in geraris dixitque de sarra uxore sua soror mea est misit ergo abimelech rex gerarae et tulit eam venit autem deus ad abimelech per somnium noctis et ait ei en morieris propter mulierem quam tulisti habet enim virum abimelech vero non tetigerat eam et ait domine num gentem ignorantem et iustam interficies nonne ipse dixit mihi soror mea est et ipsa ait frater meus est in simplicitate cordis mei et munditia manuum mearum feci hoc dixitque ad eum deus et ego scio quod simplici corde feceris et ideo custodivi te ne peccares in me et non dimisi ut tangeres eam nunc igitur redde uxorem viro suo quia propheta est et orabit pro te et vives si autem nolueris reddere scito quod morte morieris tu et omnia quae tua sunt statimque de nocte consurgens abimelech vocavit omnes servos suos et locutus est universa verba haec in auribus eorum timueruntque omnes viri valde vocavit autem abimelech etiam abraham et dixit ei quid fecisti nobis quid peccavimus in te quia induxisti super me et super regnum meum peccatum grande quae non debuisti facere fecisti nobis rursusque expostulans ait quid vidisti ut hoc faceres respondit abraham cogitavi mecum dicens forsitan non est timor dei in loco isto et interficient me propter uxorem meam alias autem et vere soror mea est filia patris mei et non filia matris meae et duxi eam uxorem postquam autem eduxit me deus de domo patris mei dixi ad eam hanc misericordiam facies mecum in omni loco ad quem ingrediemur dices quod frater tuus sim tulit igitur abimelech oves et boves et servos et ancillas et dedit abraham reddiditque illi sarram uxorem suam et ait terra coram vobis est ubicumque tibi placuerit habita sarrae autem dixit ecce mille argenteos dedi fratri tuo hoc erit tibi in velamen oculorum ad omnes qui tecum sunt et quocumque perrexeris mementoque te deprehensam orante autem abraham sanavit deus abimelech et uxorem ancillasque eius et pepererunt concluserat enim deus omnem vulvam domus abimelech propter sarram uxorem abraham visitavit autem dominus sarram sicut promiserat et implevit quae locutus est concepitque et peperit filium in senectute sua tempore quo praedixerat ei deus vocavitque abraham nomen filii sui quem genuit ei sarra isaac et circumcidit eum octavo die sicut praeceperat ei deus cum centum esset annorum hac quippe aetate patris natus est isaac dixitque sarra risum fecit mihi deus quicumque audierit conridebit mihi rursumque ait quis auditurum crederet abraham quod sarra lactaret filium quem peperit ei iam seni crevit igitur puer et ablactatus est fecitque abraham grande convivium in die ablactationis eius cumque vidisset sarra filium agar aegyptiae ludentem dixit ad abraham eice ancillam hanc et filium eius non enim erit heres filius ancillae cum filio meo isaac dure accepit hoc abraham pro filio suo cui dixit deus non tibi videatur asperum super puero et super ancilla tua omnia quae dixerit tibi sarra audi vocem eius quia in isaac vocabitur tibi semen sed et filium ancillae faciam in gentem magnam quia semen tuum est surrexit itaque abraham mane et tollens panem et utrem aquae inposuit scapulae eius tradiditque puerum et dimisit eam quae cum abisset errabat in solitudine bersabee cumque consumpta esset aqua in utre abiecit puerum subter unam arborum quae ibi erant et abiit seditque e regione procul quantum potest arcus iacere dixit enim non videbo morientem puerum et sedens contra levavit vocem suam et flevit exaudivit autem deus vocem pueri vocavitque angelus domini agar de caelo dicens quid agis agar noli timere exaudivit enim deus vocem pueri de loco in quo est surge tolle puerum et tene manum illius quia in gentem magnam faciam eum aperuitque oculos eius deus quae videns puteum aquae abiit et implevit utrem deditque puero bibere et fuit cum eo qui crevit et moratus est in solitudine et factus est iuvenis sagittarius habitavitque in deserto pharan et accepit illi mater sua uxorem de terra aegypti eodem tempore dixit abimelech et fichol princeps exercitus eius ad abraham deus tecum est in universis quae agis iura ergo per dominum ne noceas mihi et posteris meis stirpique meae sed iuxta misericordiam quam feci tibi facies mihi et terrae in qua versatus es advena dixitque abraham ego iurabo et increpavit abimelech propter puteum aquae quem vi abstulerant servi illius respondit abimelech nescivi quis fecerit hanc rem sed et tu non indicasti mihi et ego non audivi praeter hodie tulit itaque abraham oves et boves et dedit abimelech percusseruntque ambo foedus et statuit abraham septem agnas gregis seorsum cui dixit abimelech quid sibi volunt septem agnae istae quas stare fecisti seorsum at ille septem inquit agnas accipies de manu mea ut sint in testimonium mihi quoniam ego fodi puteum istum idcirco vocatus est locus ille bersabee quia ibi uterque iuraverunt et inierunt foedus pro puteo iuramenti surrexit autem abimelech et fichol princeps militiae eius reversique sunt in terram palestinorum abraham vero plantavit nemus in bersabee et invocavit ibi nomen domini dei aeterni et fuit colonus terrae philisthinorum diebus multis quae postquam gesta sunt temptavit deus abraham et dixit ad eum abraham ille respondit adsum ait ei tolle filium tuum unigenitum quem diligis isaac et vade in terram visionis atque offer eum ibi holocaustum super unum montium quem monstravero tibi igitur abraham de nocte consurgens stravit asinum suum ducens secum duos iuvenes et isaac filium suum cumque concidisset ligna in holocaustum abiit ad locum quem praeceperat ei deus die autem tertio elevatis oculis vidit locum procul dixitque ad pueros suos expectate hic cum asino ego et puer illuc usque properantes postquam adoraverimus revertemur ad vos tulit quoque ligna holocausti et inposuit super isaac filium suum ipse vero portabat in manibus ignem et gladium cumque duo pergerent simul dixit isaac patri suo pater mi at ille respondit quid vis fili ecce inquit ignis et ligna ubi est victima holocausti dixit abraham deus providebit sibi victimam holocausti fili mi pergebant ergo pariter veneruntque ad locum quem ostenderat ei deus in quo aedificavit altare et desuper ligna conposuit cumque conligasset isaac filium suum posuit eum in altari super struem lignorum extenditque manum et arripuit gladium ut immolaret filium et ecce angelus domini de caelo clamavit dicens abraham abraham qui respondit adsum dixitque ei non extendas manum tuam super puerum neque facias illi quicquam nunc cognovi quod timeas dominum et non peperceris filio tuo unigenito propter me levavit abraham oculos viditque post tergum arietem inter vepres herentem cornibus quem adsumens obtulit holocaustum pro filio appellavitque nomen loci illius dominus videt unde usque hodie dicitur in monte dominus videbit vocavit autem angelus domini abraham secundo de caelo dicens per memet ipsum iuravi dicit dominus quia fecisti rem hanc et non pepercisti filio tuo unigenito benedicam tibi et multiplicabo semen tuum sicut stellas caeli et velut harenam quae est in litore maris possidebit semen tuum portas inimicorum suorum et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae quia oboedisti voci meae reversus est abraham ad pueros suos abieruntque bersabee simul et habitavit ibi his itaque gestis nuntiatum est abraham quod melcha quoque genuisset filios nahor fratri suo hus primogenitum et buz fratrem eius camuhel patrem syrorum et chased et azau pheldas quoque et iedlaph ac bathuel de quo nata est rebecca octo istos genuit melcha nahor fratri abraham concubina vero illius nomine roma peperit tabee et gaom et thaas et maacha vixit autem sarra centum viginti septem annis et mortua est in civitate arbee quae est hebron in terra chanaan venitque abraham ut plangeret et fleret eam cumque surrexisset ab officio funeris locutus est ad filios heth dicens advena sum et peregrinus apud vos date mihi ius sepulchri vobiscum ut sepeliam mortuum meum responderuntque filii heth audi nos domine princeps dei es apud nos in electis sepulchris nostris sepeli mortuum tuum nullusque prohibere te poterit quin in monumento eius sepelias mortuum tuum surrexit abraham et adoravit populum terrae filios videlicet heth dixitque ad eos si placet animae vestrae ut sepeliam mortuum meum audite me et intercedite apud ephron filium soor ut det mihi speluncam duplicem quam habet in extrema parte agri sui pecunia digna tradat mihi eam coram vobis in possessionem sepulchri habitabat autem ephron in medio filiorum heth responditque ad abraham cunctis audientibus qui ingrediebantur portam civitatis illius dicens nequaquam ita fiat domine mi sed magis ausculta quod loquor agrum trado tibi et speluncam quae in eo est praesentibus filiis populi mei sepeli mortuum tuum adoravit abraham coram populo terrae et locutus est ad ephron circumstante plebe quaeso ut audias me dabo pecuniam pro agro suscipe eam et sic sepeliam mortuum meum in eo respondit ephron domine mi audi terram quam postulas quadringentis argenti siclis valet istud est pretium inter me et te sed quantum est hoc sepeli mortuum tuum quod cum audisset abraham adpendit pecuniam quam ephron postulaverat audientibus filiis heth quadringentos siclos argenti et probati monetae publicae confirmatusque est ager quondam ephronis in quo erat spelunca duplex respiciens mambre tam ipse quam spelunca et omnes arbores eius in cunctis terminis per circuitum abrahae in possessionem videntibus filiis heth et cunctis qui intrabant portam civitatis illius atque ita sepelivit abraham sarram uxorem suam in spelunca agri duplici qui respiciebat mambre haec est hebron in terra chanaan et confirmatus est ager et antrum quod erat in eo abrahae in possessionem monumenti a filiis heth erat autem abraham senex dierumque multorum et dominus in cunctis benedixerat ei dixitque ad servum seniorem domus suae qui praeerat omnibus quae habebat pone manum tuam subter femur meum ut adiurem te per dominum deum caeli et terrae ut non accipias uxorem filio meo de filiabus chananeorum inter quos habito sed ad terram et ad cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio meo isaac respondit servus si noluerit mulier venire mecum in terram hanc num reducere debeo filium tuum ad locum de quo egressus es dixit abraham cave nequando reducas illuc filium meum dominus deus caeli qui tulit me de domo patris mei et de terra nativitatis meae qui locutus est mihi et iuravit dicens semini tuo dabo terram hanc ipse mittet angelum suum coram te et accipies inde uxorem filio meo sin autem noluerit mulier sequi te non teneberis iuramento filium tantum meum ne reducas illuc posuit ergo servus manum sub femore abraham domini sui et iuravit illi super sermone hoc tulitque decem camelos de grege domini sui et abiit ex omnibus bonis eius portans secum profectusque perrexit mesopotamiam ad urbem nahor cumque camelos fecisset accumbere extra oppidum iuxta puteum aquae vespere eo tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam dixit domine deus domini mei abraham occurre obsecro hodie mihi et fac misericordiam cum domino meo abraham ecce ego sto propter fontem aquae et filiae habitatorum huius civitatis egredientur ad hauriendam aquam igitur puella cui ego dixero inclina hydriam tuam ut bibam et illa responderit bibe quin et camelis tuis dabo potum ipsa est quam praeparasti servo tuo isaac et per hoc intellegam quod feceris misericordiam cum domino meo necdum intra se verba conpleverat et ecce rebecca egrediebatur filia bathuel filii melchae uxoris nahor fratris abraham habens hydriam in scapula